شاید به نظرتان خیلی از تصاویری که توی خوابها میبینید، چرت و پرت و بیمعنی باشد اما روانشناسها معتقدند میشود از رؤیاها چیزهای جالبی بیرون کشید.
«توی یک اتوبوس نشسته بودم. انگار اتوبوس توریستی بود چون ته اتوبوس چند تا هندی هم نشسته بودند. اتوبوس داشت از توی یک دشت وسیع و سرسبز رد میشد. انگار پیشترها، نزدیکیهای ارومیه اینجور جایی را دیده بودم. جز اتوبوس ما هیچ ماشین دیگری توی جاده نبود. یکدفعه از تهدشت صدای «کمک! کمک!» آمد. راننده و چندتایی از مسافرها پیاده شدند تا ببینند چه خبر است. طول کشید و برنگشتند. یکدفعه دشت شد پر از آدمهای جورواجور با ملیتهای مختلف. تا چشم کار میکرد آدم بود؛ هزار تا، 100 هزار تا، شاید بیشتر.
گروه گروه عین هم لباس پوشیده بودند. قیافههاشان از آسیای جنوبشرقی بود تا مراکشی. مثل مجسمه ایستاده بودند و هر کاری میکردم تکان نمیخوردند. انگار صحرای محشر بود…»
این جملهها نه تکههایی از سناریوی یک فیلم سوررئال هستند، نه جملاتی از یک داستان به سبک رئالیسم جادویی. این جملهها بخشی از یک خواب شبانهاند؛ خوابهایی که آنقدر دنیای عجیبی دارند که هنوز دانشمندان به درستی نمیدانند چرا شبانه به خانه ذهن ما سرک میکشند و البته گاهی شبیخون میزنند!
اما همه نظریهپردازان خواب در یک نکته توافق دارند: خوابها یا با معنیاند یا بهدرد بخور؛ رؤیای بیهوده وجود ندارد. یک توضیح ضروری: در زبان انگلیسی برای مفهوم خواب و خواب دیدن، واژههای کاملا مستقلی وجود دارد؛ sleep برای خواب (یعنی برعکس بیداری) و dream برای خواب دیده شده (یعنی تصاویری که ما در بعضی مواقع خاص در طول خوابیدن میبینیم).
در فارسی برای واژه dream، واژه درست و درمانی نداریم. بعضی ترجمهاش میکنند «خواب» که ممکن است با خواب به معنی نقطه مقابل بیداری اشتباه شود. بعضی میگویند «رؤیا» که ممکن است شامل رؤیاها و خیالات روزانه هم بشود؛ چیزی که انگلیسیها به آن میگویند daydream. یکی از مترجمان هم از خودش خلاقیت نشان داده و گذاشته «خوابدیده» و احتمالا به این فکر نکرده که خوابدیده، هم معنی رؤیا را میدهد، هم معنی کسی که خوابی را دیده است.
قضیه «گنگ خوابدیده» را که شنیدهاید؟ به هر حال اینها را گفتیم که بدانید منظور ما از رؤیا توی این مقاله، همان خوابهایی است که شبانه میبینیم، نه خیالبافیهای روزانه و منظورمان از خواب همان حالت بیشتر زیستشناختی است در مقابل بیداری. گاهی هم چنین نشده است و به جای رؤیا گفتهایم خواب؛ البته با فعل دیدن.
وقتی از رؤیا حرف میزنیم، از چه چیزی حرف میزنیم؟ همین الان خیال یک عده را راحت کنیم. ما اینجا نمیخواهیم مثل روزنامههای زرد یا خالهخانباجیها چیزهایی را که توی رؤیا دیده میشود تکهتکه کنیم و یکییکی بگوییم چه معنیای دارند. ما بیشتر، فرایند دیدن رؤیا مدنظرمان است و استفادههایی که میشود از آن کرد. این فرایندها را خیلی واضح در مصاحبههای خیالیای که با چند روانشناس و عصبشناس انجام دادهایم، میتوانید ببینید.
دیدن رؤیا یکی از حالتهای متفاوت هوشیاری است. به این خاطر میگوییم متفاوت که برخلاف دیدن فیلم یا خیالات روزانه، در هنگام دیدن رؤیا ما تصاویر و سکانسهای خیالی را موقتا یک واقعیت میدانیم.
اغلب مردم رؤیاهای خود را صبح روز بعد به یاد نمیآورند. حتی بعضی ادعا میکنند که اصلا خواب نمیبینند اما شواهد زیستشناختی نشان دادهاند که همه ما در یک مرحله خاص از خواب به نام REM(یعنی خواب با حرکات سریع چشم)، در حال تماشای رویاهایمان هستیم. با توجه به اینکه هیچ بنیبشری تا به حال یافت نشده است که خوابش این مرحله را نداشته باشد، هیچکسی هم وجود ندارد که رؤیا ندیده باشد.
احتمالا کسانی که میگویند دیشب رؤیا ندیدهاند، رویایشان خواسته یا ناخواسته از یادشان رفته است.
رؤیاها چه معنایی دارند؟
ما این سؤال را از چند روانشناس و عصبشناس اروپایی- که عمرشان را گذاشتهاند روی تحلیل علمی رؤیاهای مردم و البته گاهی رؤیاهای خودشان ـ پرسیدیم. حواستان باشد که یکی دوتایشان را برای این مصاحبه از گور کشیدیم بیرون!
فروید: ببین پسرم! من معتقدم ذهن ما یک بخش کوچک هشیار دارد که ما در هر لحظه به آن آگاهی داریم و یک بخش عظیم ناهشیار.
رویاها شاهراه رسیدن به ناهشیاریاند. من خودم برای اینکه بفهمم در ناهشیارم چه میگذرد، سالهای سال هر روز صبح خوابم را یادداشت کردم و همه را با تحلیلشان گذاشتم توی یک کتاب به نام «رویا و تعبیر رویا» که سال 1900 چاپ شد (به یاد آن روزها پیپش را روشن میکند!). من معتقدم به هر حال رؤیا هم یک سان سورچی دارد که نمیگذارد ما صریحا بفهمیم که ناخودآگاه از جانمان چه میخواهد. برای همین این چیزی که ما به یادمان میماند، محتوای اصلی و نهفته رؤیاها نیست.
من کشف کردهام که سان سورچی رویاها ممکن است از ترفندهایی مثل «جابهجایی» استفاده کند. یعنی شما مثلا یک نفر دیگر را در خواب ببینید اما در واقع منظور خودتانید. این ترفندها در بچههای زیر 4 سال تقریبا اصلا وجود ندارد؛ یعنی آنها ظاهر و باطن خوابشان یکی است و نیازی به تعبیر ندارد. به هر حال من معتقدم که در خوابها، ما امیالی را میبینیم که قبلا سرکوبشان کردهایم اما هنوز ناخودآگاهمان آنها را طلب میکند. چیزهای دیگری هم میدانم که ترجیح میدهم نگویم چون سان سورش میکنید!
یونگ: چقدر خوشحالم که دارم با یک ایرانی مصاحبه میکنم. من شیفته فرهنگ و اسطورههای شما و کلا شرقیها هستم. بیایید از همین اسطورهها شروع کنیم. من هم چیزهایی که استادم فروید گفت را کمابیش قبول دارم اما من فکر میکنم چیزهای مشترکی بین افراد یک قوم وجود دارد که در طول سالها به ناخودآگاه جمعیشان نفوذ کرده و در خوابهایشان هم نمود مییابد؛ چیزهایی که من به آنها میگویم «الگوها». من در تحلیل خوابهای مراجعانم، مثل فروید از آنها میپرسیدم که شب قبل به چه چیزی فکر کردهاند و عناصر رویایشان آنها را یاد چه چیزهایی در زندگی واقعی میاندازد. پس تحلیل خوابها یک فرایند دوطرفه است. کسی نمیتواند فقط با شنیدن خوابتان آنها را تعبیر کند.
البته من معتقدم مهمترین رؤیاها، رؤیاهایی هستند که در طول سالیان زندگی مرتب تکرار میشوند.
اوانز: راستش من خیلی از معناهای نمادینی که فروید و یونگ به رؤیا میدهند را قبول ندارم. من معتقدم در طول خواب REM، مغز دارد اطلاعات روز گذشته را دوباره ساماندهی میکند. وقتی که ما رؤیا میبینیم، موقتا از قسمتی از این پالایشگاه عجیب و غریب دیدن میکنیم و فکر میکنیم داریم واقعیت را میبینیم. اما به خاطر اینکه مغز دارد انبوه وسیعی از اطلاعات را بازبینی و تنظیم میکند، رؤیا در نظرمان شگفتانگیز است. من معتقدم با دقت به این رؤیاها ما میتوانیم ساز و کارهای ذهنمان را بهتر بشناسیم.
کریک و میچی سون: هیچ معنایی عزیزم! دقیقا هیچ معنایی! ما خیلی به چیزهای انتزاعیای که این روانشناسها میگویند اعتقاد نداریم. ما عصبشناس هستیم و به مغز مثل یک سختافزار رایانهای نگاه میکنیم. ما معتقدیم در طول رؤیا یک عالمه پیام در مغز جابهجا میشود تا پیامهای بیخود و الکی خود به خود حذف شوند و مغز حسابی تصفیه شود. در واقع چیزهایی که ما در خواب میبینیم پارازیتهای پیامهای عصبیاند و همان بهتر که صبح به یادشان نیاوریم!
عجایب هفتگانه رویا
1 -میگویند انسان یعنی حیوانی که بیشتر رؤیا میبیند! دقایق مرحله REM (مرحلهای که ما طی آن رؤیا میبینیم) در انسان از همه حیوانات بیشتر است. در مورد حیوانات دیگر- با توجه به اینکه بندهخداها نمیتوانند رؤیایشان را تعریف کنند- آزمایشهایی انجام شده که در آنها امواج مغزی نشاندهنده خواب REM حیوانات، ثبت شده است. نتیجه اینکه رکوردهای بعدی دیدن رؤیا را میمون، گربه، موش، گوسفند، خرگوش و لاکپشت دارند. انگار هر موجودی که مغز کاملتری دارد، بیشتر خواب میبیند.
2 -در رؤیا به اندازه واقعیت وقت تلف میکنیم! مثلا روانشناسان خواب در دهه 60، با یک آزمایش عجیب و غریب و خلاقانه به واقعیت جالبی پی بردند. آنها آزمودنیهایشان را از خواب ناز مرحله REM، بیدار میکردند تا رویایشان را به جای تعریف کردن شفاهی، به شیوه پانتومیم بازی کنند. نتیجه این شد که در رؤیاها، رویدادها همانقدر طول میکشند که در زندگی واقعی.
3- گاهی میفهمیم که رؤیا میبینیم. بعضی مردم رؤیاهای روشن دارند؛ یعنی تصاویر رؤیا را با کیفیت دیویدی میبینند، ضمن اینکه این رؤیاها مثل رؤیاهای معمول چندان هم سوررئال نیستند. بعضی افراد که رؤیاهای روشن دارند میتوانند دست به آزمایشهایی بزنند که در همان حالت رؤیا بفهمند دارند خواب میبینند. مثلا وسط یک رویای کسالتبار کاروری- که دارد دیالوگهای معمولی یک زن و شوهر را ردیف میکند- یکدفعه شما میتوانید داستان را آمریکای لاتینی کنید و به هوا بلند شوید. آنموقع در همان خواب به شما هم ثابت میشود که دارید رؤیا میبینید.
4 -گاهی فکر میکنیم که بیداریم. البته قضیه به سادگی واقعیت سوم هم نیست. گاهی مغز آنقدر هوشمندانه گولتان میزند که شما فکر میکنید که بیدار شدهاید و روی تختخوابتان هستید اما در واقع دارید خواب بیدار شدن را میبینید!
مثلا یکی از این بیکارهای اروپایی به نام «براون»، یکدفعه وسط رویایش متوجه شد که دارد خواب میبیند. او برای اینکه حال الهه یونانی خوابها را بگیرد دست به کاری زد که ثابت کند بر حوادث رؤیا کنترل دارد. او همینجور بیهوا تاکسی صدا کرد. موقع پیادهشدن دست در جیبش کرد تا ببیند پول دارد کرایه بدهد یا قرار است توی عالم رؤیا جلوی راننده ضایع شود. در همین موقع حس کرد که بیدار شده است و دید سکههایی از جیبش بیرون آمده و روی رختخواب پهن شده است. اما وقتی که واقعا بیدار شد متوجه شد که خواب رختخواب را دیده و از سکهها خبری نیست! خیلی پیچیده شد نه؟ بیخیال!
5 -یک خواب میخواستم با زمینه نوک مدادی روشن! آزمایشها نشان داده است که میشود توی شکل رؤیا از پیش، یک دستکاریهای کلی کرد. 5 دانشمند اروپایی برای اینکه ببینند واقعا میشود رؤیاها را از پیش- لااقل تا حدی- کنترل کرد، دست به آزمایش جالبی زدند. آنها چند ساعت پیش از خواب، روی چشم آزمودنیهایشان عینک قرمز گذاشتند. جالب اینکه اکثر آن بنده خداهایی که توی آزمایش شرکت کردند، آن شب رویایی با زمینه قرمز دیدند.
6 -خواب یک آدم مهربان را ببین. قبل از 5 دانشمند بالا، یک روانشناس دیگر به نام کارتاریت، خیلی صریح و جسورانه از کیسهای حیرتزدهاش یک درخواست عجیب و غریب کرد: «اول فکر کنید چه ویژگیهای شخصیتی در شماست که دوستش دارید؟ بعد یکی را انتخاب کنید و سعی کنید خوابش را ببینید». کیسها فکر کردند، خوابیدند و لااقل یک رؤیا دیدند که محتوای آن همان ویژگی شخصیتی بود.
7 -خواب این چیزهایی را ببین که تلقین میکنم. قبل از کارتریت هم 2 دانشمند دیگر، اول گشتند آدمهایی که خیلی هیپنوتیزمپذیر بودند را گیر آوردند. بعد، قبل از خواب هیپنوتیزمشان کردند و یک سناریوی حسابی با جزئیات کامل بهشان تلقین کردند. بعد گفتند حالا بگیرید بخوابید. خیلیها همان تلقینها را با جزئیات در رؤیا دیدند و بعضی دیگر فقط داستانی را به خواب دیدند که موضوع کلیاش مثل سناریوی تلقین شده بود؛ مثلا جنایی!
دوستان گرامی برای تعبیر خوابهای خود یا در قسمت نظرات ویا اینکه از طریق آدرس ای میل زیر با ما تماس بگیرید
اول:
خواب سه نوع است:
1.رؤیای صالحه یا خوابی نیکو که مژده ای است از طرف خداوند برای بیننده ی آن ویک قسمت از چهل و شش قسمت نبوت پیامبران است .[بخاری ومسلم]
2.خواب ناپسند ونا خوشایند که از طرف شیطان است وبرای مسخره کردن و آزار دادن بیننده ی خواب می باشد .
3. خوابی که ناشی از خیالات و تفکرات انسان و اعمال روزمره ی اوست. خوابهایی نیز که به علت عادتهای روزمره می باشند در این طبقه جای می گیرند مثلاً فردی عادت نموده است که در ساعت معینی از روز غذا بخورد،اگر روزی برخلاف عادت در آن ساعت ،غذا نخورد وبخوابد ،ممکن است خواب غذا خوردن را ببیند ویا اگر در حالت بیداری غذای زیاد خورده باشد ،ممکن است در خواب ببیند که استفراغ می کند.
غیر از این سه نوع هر خوابی که دیده شود، خوابهای پریشان وباطل است و نمی توان آنها را تعبیر نمود زیرا بر اساس قاعده ی مشخصی قرار نگرفته اند.دوم:
اگر خواب خوشایند ونیکو باشد،شایسته است که بیننده ی آن چهار عمل زیر را انجام دهد:
1.خداوند را به خاطر دیدن آن خواب سپاس گوید.
2.به دیگرا ن در مورد آن ،مژده دهد.
3.نزد هرکس که دوست دارد،آن را بیان کند.
4.پیش خود آن را به چیزی نیک و شایسته تعبیر نماید زیرا خواب بر اساس چگونگی تعبیر آن تحقق می یابد.سوم:
اگر خواب ناپسند وناخوشایند باشد،شایسته است که بیننده ی آن هفت عمل زیر را انجام دهد که در صورت انجام دادن آنها ،از آن خواب دچار ضرر وزیان نمی گردد- اگر خداوند اراده کند-.
1.از شر این خواب به خداوند پناه ببرد.
2.با سه بار گفتن «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» از شر شیطان به خداوند پناه ببرد.
3.سه مرتبه به طرف چپ خود تف کند{بدون پرت کردن آب دهان.م}.
4.جهت خوابیدن خود را عوض کند.
5.نماز بخواند.
6.آن را نزد کسی بیان نکند.
7.نزد خود نیز آن را تعبیر ننماید.
دلیل تمام موارد بالا احادیثی از پیامبر خدا(ص) می باشند.
امام بخاری از ابوسعید خدری روایت می کند که پیامبر خدا(ص) فرموده است:«اذا رأی احدکم رؤیا یحبها فانما هی من الله فلیحمدالله علیها ولیحدث بها و اذا رأی غیر ذلک مما یکره فانما هی من الشیطان فلیستعذ من شرها ولا یذکرها لاحد فانها لا تضره»یعنی(هرگاه یکی از شما خوابی را دید که ازآن خوشش آمد ، آن از طرف خداست پس خداوند را بر آن سپاس گوید وآن را برای دیگران نیز بیان نماید واگر خواب ناخوشایندی ببیند ،آن از طرف شیطان است پس از شر آن به خداوند پناه ببرد و آن را نزد کسی بیان نکند که در این صورت از آن خواب دچار ضرروزیان نمی گردد).
ترمذی نیز از ابو هریره روایت نموده است که پیامبر فرموده است : «اذا رأی احدکم الرؤیا الحسنة فلیفسرها ولیخبر بها واذا رأی الرؤیا القبیحة فلا یفسرها و لایخبر بها»یعنی (اگر یکی از شما خواب خوبی را دید آن را تعبیر نموده ونزد دیگران با زگو نماید و اگر خواب زشت و نا خوشایندی را دید آن را تعبیر نکند و نزد دیگران نیز بازگو ننماید).
بخاری ومسلم از ابوسلمه روایت نموده اند که گفت:«لقد کنت أری الرؤیا فتمرضنی حتی سمعت ابا قتادة یقول وانا کنت أری الرؤیا تمرضنی حتی سمعت النبی(ص)یقول الرؤیا الحسنة من الله فاذا أری احدکم فلا یحدث به الا من یحب واذا رأی ما یکره فلیتعوذ بالله من شرها ومن شرّالشیطان ولیتفل ثلاثاً و لا یحدث بها احداً فانها لن تضره» یعنی (من خواب می دیدم و به علت آن مریض می شدم تا اینکه شنیدم که ابوقتاده نیز که همانند من به واسطه ی خوابهایش دچاربیماری می گشته است،گفت که از پیامبر (ص) شنیدم که فرمود خواب نیکو از طرف خداوند است پس هرکس آن را ببیند به جز نزد آنکس که دوستش دارد ،آن را بازگو نکند و اگر کسی خواب نا خوشایند و نامطلوبی را ببیند پس از شر آن و شر شیطان به خداوند پناه ببرد و سه بار تف نماید و آن را نزد کسی بازگو ننمایدکه در این صورت از آن دچار زیان نمی گردد).و در روایت مسلم آمده است(اگر کسی خوابی مطلوب ونیک ببیندآن را مژده دهد ونزد کسی بازگو نماید که دوستش دارد).
امام مسلم از جابر روایت می کند که پیامبر(ص)فرمود:«اذا رأی احدکم الرؤیا یکرهها فلیبصق عن یساره ثلاثاً ولیتعذ بالله من الشیطان ثلاثاً ولیتحول عن جنبه الذی کان علیه»یعنی(اگر یکی از شما خوابی نا مطلوب و ناپسند را دید،سه بار به طرف چپ خود تف نماید وسه بار بگوید اعوذ بالله من الشیطان الرجیم و از آن سمت که خوابیده است روی برگرداند وبه سمت دیگر بخوابد).
و نیز امام مسلم از ابو هریره روایت نموده است که پیامبرخدا(ص) فرمود:«فان رأی احدکم ما یکره فلیقم فلیصل ولا یحدث بهاالناس»یعنی (اگریکی از شما خواب ناخوشایندی را دید پس از خواب برخیزد ونماز بخواند و آن را برای کسی بازگو ننماید).چهارم:
برای دست یافتن به تعبیری درست از خواب باید به مراحل زیر توجه نمود:
1.آن قسمت از خواب باید تعبیر شود که دارای اهمیت است و یا به امری واقعی اشاره دارد ویا برای تنبیه بیننده ی خواب ویا مژده ای برای او باشدو یا سودی دنیوی و اخروی در آن باشد.به قسمتهایی از خواب که پریشان و نامفهومند و تعبیر درستی ندارند ،نباید توجه نمود.
2.برای تمام آن چیزهایی از خواب که دارای اهمیت می باشند ،برای تعبیر آن باید در قرآن ،حدیث پیامبر(ص)،قیاس و تشبیه ، واژه شناسی و معنی اسامی برای آن اصلی پیدا نمود.[ به اصل کتاب رجوع شود].تعبیر خواب بر اساس اسامی و واژه شناسی
مثلاً اگر در خواب فردی را ببینید که اسمش «راشد» است، می توان آن را به هدایت و راهنمایی به راه راست تعبیر نمود زیرا راشد یعنی که کسی که راه راست را در پیش گرفته است و بر همین اساس اگر اسم شخص «سالم »باشد به سلامتی و اگر «سعید» باشد به خوشبختی تعبیر شود.«عقبه » نام را به عاقبت کار،«نافع» نام را به سود و منفعت،«رافع»نام را به بلندی و رفعت ،«احمد» نام را به سپاسگذاری و«صالح»نام را به نیکوکاری تعبیر نمایید.امام مسلم از انس روایت می کند که پیامبرخدا (ص) فرمود : «رأیت ذات لیلة کأنا فی دار عقبة بن رافع،فأتینا برطب من رطب ابن طاب ،فأولة الرفعة لنا فی الدنیا و العاقبة فی دیننا و ان دیننا قد طاب»یعنی (شبی در خواب دیدم که در خانه ی عقبة بن رافع هستم و مقداری خرمای پاک ورسیده را برایمان آوردند. من این خواب را اینگونه تعبیر می نمایم که ما در دنیا به بلندی و رفعت دست می یابیم و در دینمان نیز عاقبت به خیر خواهیم شد زیرا دینما ن دین پاک ورسیده وکاملی است).
خواننده ی گرامی ،اگر شما خوابی را دیدید، سعی نمایید بر اساس مطالبی که توضیح داده شدند،خود آنها را تعبیر نمایید و اگر نتوانستید خوابتان را با هیچ یک از موارد فوق تعبیر نمایید،از کتابهای تعبیر خواب که مورد اطمینان هستند، استفاده نمایید.
اکنون بعد از مشخص نمودن اصولی که خواب باید بر اساس آنها تعبیر شود ـ قرآن ، حدیث،قیاس وتشبیه و واژه شناسی ـ نمونه هایی را بیان می کنیم تا شما خواننده ی عزیز با توجه به آنها و بررسی تعبیر آنها بر اساس اصول یاد شده ،بتوانید تعبیر روشنی برای خوابهای خود بیابید . این نمونه ها همگی تعابیر ی هستند که استاد تعبیر خواب، «ابن سیرین» آنها ارائه داده است.نمونه ی اول : «حجاج بن یوسف» در خواب دید که دو کنیز از آسمان پایین آمده اند و او یکی از آنها را با خود برده و دیگری به آسمان برگشته است . تعبیر این خواب را از «ابن سیرین» پرسیدند و او نیز خواب را اینگونه تعبیر نمود که آن دو کنیز، دو فتنه اند و «حجاج» فقط به یکی از آنها خواهد رسید ودر حقیقت نیز اینگونه شد؛آن دو فتنه ، فتنه ی «ابن اشعث» و فتنه ی «ابن مهلب» بود که حجاج به فتنه ی «ابن اشعث» رسید اما به دیگری نرسید.
در این خواب دو نشانه ی عمده وجود داشتند : اول، دو کنیز و دوم ،بردن یکی از آن دو کنیز توسط حجاج و باز گشت دیگری . در تعبیر نشانه ی اول ،«ابن سیرین» از اصل حدیث پیامبر (ص) استفاده نمود و زن را فتنه تعبیر نمود زیرا پیامبر(ص)می فر ماید:« ما ترکت بعدی فتنة اضر علی الرجال من النساء» یعنی( بعد از رفتنم ، هیچ فتنه ای را را زیان بخش تر از زنان برای مردان نمی یابم).بخاری و مسلم
برای تعبیر نشانه ی دوم نیز از قیاس وفهم خود استفاده کرده بود و گرفتن کنیز را رسیدن به آن فتنه تعبیر نموده بود و در حقیقت تعبیر خواب نیز همانگونه شد که او پیش بینی نموده بود.نمونه ی دوم : مردی پیش ابن سیرین آمد و گفت با زنی ازدواج نموده ام ، در خواب دیدم که سیاه و کوتاه قد شده است . ابن سیرین گفت سیاهیش نشانه ی ثروت و مالداری اوست و کوتاه قد بودنش دال بر عمر کوتاهش می باشد .در حقیقت این خواب نیز این گونه تحقق یافت ؛بعد از مدتی زن آن مرد دار فانی را وداع گفت و مرد صاحب میراث زیاد او شد.
در این خواب نیز دو نشانه ی عمده وجود داشت :اول ،سیاهی آن زن و دوم، کوتاه قد بودنش . در این مورد ،ابن سیرین برای تعبیر نشانه ی اول از اصل زبان و واژه شناسی استفاده نمود زیرا در زبان عربی اگر یکی دارای پول و ثروت زیاد باشد ،می گویند : «لفلان سواد» یعنی فلانی سیاهی زیادی دارد.برای تعبیر نشانه ی دوم نیز،ابن سیرین از تشبیه و قیاس استفاده نموده بود و قد کوتاه زن را به عمرکوتاهش تشبیه نموده بود ودر نهایت با کنار هم گذاشتن ای دو تعبیر ،تعبیر فوق را ارائه داده بود .نمونه ی سوم: عبدالله بن مسلم می گوید : گهگاهی در مجلس ابن سیرین حاضر می شدم و بعد از برخاستن از مجلس او به مجلس اباضیه ها می رفتم[اباضیه ،گروهی گمراه از خوارج بودند که رئیس آنان عبدالله بن اباض نام داشت] و با آنان نشست و برخاست می کردم . شبی در خواب دیدم که همراه با عده ای جنازه ی پیامبر (ص) با دوش خود حمل می کردم .پیش ابن سیرین آمده ،خواب را برایش تعریف نمودم. ابن سیرین گفت : چرا با قومی نشست و برخاست می کنی که می خواهند آنچه را پیامبر(ص) آورده است ، دفن نمایند.
در این خواب نیز دو نشانه وجود دارد :اول،جنازه ی پیامبر(ص) و دوم، حمل آن بر دوش و تصمیم برای دفن آن .در تعبیر نشانه ی اول ،ابن سیرین جنازه ی پیامبر(ص) را به راه وروش حقی که آن حضرت آورده است، و نشانه ی دوم را به دفن واز بین بردن آن راه وروش قیاس نموده است.نمونه ی چهارم : مردی نزد ابن سیرین آمد وگفت در خواب دیدم که تاجی از طلا را بر سر م گذاشته ام. ابن سیرین گفت :از خدا بترس ، پدرت در غربت چشمانش را از دست داده است و از تو می خواهد که نزد او بروی. مرد به خانه برگشت ودید که نامه ای از پدرش رسیده است که در آن از کوری خود خبر داده و از پسرش خواسته بود که نزد او برود.
در این خواب سه نشانه وجود دارد :اول،سر ؛ دوم ،تاج و سوم ، طلا. برای تعبیر نشانه ی اول ،ابن سیرین از اصل زبان و واژه شناسی استفاده نموده است زیرا سر به معنی ریاست و بزرگی نیز به کار می رود و رئیس و بزرگ هر شخصی ،پدرش می باشد.تاج از پوششهای غیر عربی است و سرزمین غیر عرب نیز برای اعراب ،سرزمین غربت به حساب می آید و طلا نیز دلیل بر از دست دادن بینایی می باشد. از تعبیر این سه نشانه ، ابن سیرین تعبیری را ارائه داد که راست از آب در آمد.
آنچه که جای تأ مل دارد این است که این خوابها بر اساس تعبیری که ابن سیرین برای آنها ارائه داده بود ،به وقوع پیوستند زیرا خوابها بر اساس تعبیر آنها اتفاق می افتند.حاکم از انس بن مالک روایت نموده است که پیامبر(ص) فرمود :«ان الرؤیا تقع علی ما تعبر ومثل ذلک مثل رجل رفع رجله فهو ینتظره متی یضعها فاذا رأی احدکم رؤیا فلا یحدث بها الا ناصحاً او عالماً » یعنی(خواب آنگونه که تعبیر می شود ،اتفاق می افتد و واقع شدن آن مانند کسی است که پای خود را برداشته است ومنتظر است تا ببیند که چه وقت آن را روی زمین بگذارد.پس هر گاه یکی از شما خوابی رادید آن را به جز نزد عالم و یا ناصحی بازگو ننماید ) .ابوداود، ترمذی و ابن ماجه نیز از ابو رزین عقیلی روایت نموده اند که پیامبر (ص)فرمود ه است :«الرؤیا علی رجل طائر مالم تعبره فأذا عبرت وقعت.. .» یعنی ( خواب اگر تعبیر نشود چونان پرنده ای پرواز می کند و به وقوع نمی پیوندد اما اگر تعبیر شود ،واقع می شود.. .) .
از این رو لازم به ذکر است که خواب تا آنجا که امکان دارد وبدون زیاده روی و عدول از حق ،باید به شیوه ای پسندیده و خیر تعبیر شود و اگر این امکان وجود نداشت ،تعبیر ننمودن آن بهتر است.ابن وردی در این مورد می گوید :خواب بر بال پرنده ودر حال پرواز است؛ اما اگر تعبیر شود ،مژده آور یا زیان بخش خواهدشد.
اگر بتوان برای خواب دو تعبیر متفاوت ارائه داد ،باید دید که کدامیک بهتر و به اصول تعبیرخواب وتناسب واژه هانزدیکتر است تا خواب آنگونه تعبیر شود. المناوی در شرح«الفیه ی وردیه»از عده ای از بزرگان نقل می کند که فرموده اند :لازم وضروری است که معبر خواب آرام و با حوصله باشد تا تعبیرش تعبیری درست وتمام باشد وباید به کیفیت واژه ها وکلمات به دقت توجه نماید وبتواند چیزهای درست و با معنی را از موارد بی معنی و پریشان تشخیص دهد وبه دلایل واهداف آن خواب توجه کامل نماید وسپس قوانین تعبیر خواب را بر آنها تطبیق نماید و اگر خواب دارای دو معنا بود ،آن معنایی را انتخاب نماید که تناسب بیشتری [با شرایط و احوال] داشته باشد .
ممکن است تعبیر خواب در مورد بیننده ی آن واقع نشود و برای افراد خانواده،برادر،دوست و یا افراد نزدیک تحقق یابد و این زمانی است که امکان وقوع برای بیننده خواب وجود نداشته باشد.
پیامبر(ص) در خواب ابوجهل را دید که با وی بیعت نمود .در این مورد ابو جهل به پسرش عکرمه تعبیر شد که در نهایت به پیامبر(ص) ایمان آورد و پیامبر (ص) فرمود این تعبیر خوابی است که دیده بودم. پیامبر(ص) در خواب دید که اسید بن عاص والی مکه شده است و در نهایت پسر اسید والی مکه شد.
اگر تعبیرخوابی باعث بر ملا شدن عیب مسلمانی گردد که خداوند آن عیب را پنهان نموده است، باید از فاش نمودن وبیان آن تعبیر خودداری نموده و در صورت بیان آن باید از نام بردن فرد مورد نظر اجتناب نمایید زیرا در این صورت برادر مسلمانتان راغیبت نموده ودچار گناه شده اید .ابن وردی نیز می گوید : اگر خوابت بیانگر عیب مردم بود ،آن را پنهان دار و همواره آن وجه از تعبیر را انتخاب نمایید که بهتر و نیکوتر است.
بیان این مطلب ضروری است که خواب باید متناسب با بیننده ی آن و درجه وپایگاه اجتماعی او تعبیر شود . برای هر فرد آن تعبیری متناسب است که با شرایط و احوال خود وی سازگار باشد . ممکن است خوابی برای شخصی رحمت و همان خواب برای دیگری زحمت و عذاب باشد . گویند روزی مردی از ابن سیرین سئوال نمود : در خواب دیدم که اذان می گویم ،تعبیر آن چیست ؟ ابن سیرین در جواب گفت : به زیارت خانه ی خدا می روی و فریضه ی حج به جای می آوری .بعد از مدتی شخصی دیگر دقیقاً همان سئوال را از ابن سیرین پرسید واو نیز در جواب به آن مرد گفت : تو دزدی خواهی کرد و دستت را به خاطر آن قطع خواهند کرد .آنانی که شاهد آن دوماجرا بودند از ابن سیرین پرسیدند: چگونه برای یک خواب دو تعبیر متفاوت نمودی ؟او نیز در جواب گفت :اولی مرد نیکو کار و خوبی بود و من نیز بر اساس این آیه ی قرآن«و اذان من الله ورسوله الی الناس یوم الحج الأکبر»یعنی(این اعلامی است از سوی خدا وپیامبرش به همه ی مردم در روز بزرگترین حج)[توبه/3]،اذان را به رفتن به حج تعبیر نمودم ،اما دومی مرد شرور و بدکرداری بود وبر اساس این آیه از قرآن«اذن مؤذن ایتها العیرانکم لسرقون»یعنی(ندا دهنده ای فر یاد زد ای کاروانیان شما دزدید)[یوسف/70] اذان گفتن وندا دادنش را به دزدی تعبیر نمودم .
اگر بچه ی کوچکی خوابی را ببیند ،تعبیرش برای والدینش است و همچنین تعبیر خواب برده برای اربابش و زن برای شوهرش می باشد و همه ی اینها در صورتی است که تعبیر آن خواب متناسب شرایط خود آنها نباشد . ابن وردی در این مورد می گوید :خواب برده از آن ارباب است و آنچه را نیزکه زن در خواب می بیند به شوهرش می رسد .خواب بچه به والدینش بر می گردد وهمه ی اینها درصورتی است که خود اهل و شایسته ی تعبیر آن خواب آن نباشند.
المناوی در مورد کیفیت تعبیر چیزهای عجیب وغریب و نا مشخص در شرح الفیه ی وردیه می گوید :اگر اول خواب تا آخر آن برای شما معلوم باشد، تعبیر آن ساده است اما اگربخشی از خواب مشخص و بخشی دیگر نامشخص و پریشان باشد،ابتدا قسمت معلوم آن را تعبیر نمایید و بخش نامعلوم آن را بیشتر مورد بررسی و دقت قراردهید ودر صورت امکان، آن بخش را به قسمتهای کوچکتری تقسیم نمایید ودر صدد درک جداگانه ی آن قسمتها باشید ودر صورت درک آنها ،تعبیر مشخصی برای آنها ارائه دهید و از مجموع آنها تعبیری کلی برای خواب ارائه نمایید.اگر درک وفهم خوابی برایتان امکان نداشت و یا خواب از نوعی باشد که تاکنون دیده نشده باشد،بهتر است که تعبیر نشود تا اینکه خود واقع شود.
و نهایتاً اگر می خواهید که بر تعبیر خوابها آگاه شوید،سعی نمایید تا بر پایه های اساسی برای تعبیر خواب آگاهی بیشتری پیداکنید و برای هر چیز بتوانید دلایل موجهی از قرآن وسنت ،معانی واژگان و اسامی و قیاس وتشبیه بیابید وبا کمک گرفتن از مجموع این موارد و نیزبا توجه به شرایط و احوال بیننده ی خواب در صدد برآیید که برای خواب تعبیری درست پیدا کنید.
طبق تصور عمومی خواب زمانی برای استراحت جسم می باشد اما این تفکر تا اندازه ای صحیح است زیرا خواب هم می تواند یک فرآیند فعال باشد که در آن مغز به طور قابل ملاحظه ای فعال است حتی اگر بدن بی حرکت و بدون جنبش باشد.
چه اتفاقاتی در حین خواب رخ می دهد؟
هنوز مطالب زیادی راجع به خواب هست که به صورت ناشناخته باقیمانده است اما به طورکلی متخصصان فرآیند خواب را به دو طبقه کلی تقسیم می کنند. این تقسیم بندی طبق مشاهده ای که از افراد خواب صورت گرفته و ثبت فعالیت الکترونیکی مغز آنها در حین خواب می باشد.
- خواب بدون حر کت چشم
- خواب همرا ه حرکت سریع چشم ها
در طول این نوع خواب ، خواب دیدن رایج است. ماهیچه ها غیر فعال هستند و فعالیت الکتریکی مغز مانند زمان بیداری است. فشار خون و قلب و سرعت تنفس ممکن است به صورت ناگهانی و برای مدتی اززمان افزایش یابد درست مانند زمان بیداری. در طول ۸ ساعت خواب نرمال فرد از حالت بیداری وارد مرحله یک و خواب بدون حرکت سریع چشم سپس مرحله ۲،۳،۴ و نهایتا در ساعات اولیه وارد مرحله خواب همراه حرکات سریع چشم می شود …
به مرور زمان یعنی همزمان با گذر عمر انسان ساعت هوشیاری فرد افزایش یافته و مراحل عمیق خواب بدون حرکت چشم کاهش می یابد.
چرامی خوابیم؟
عملکرد یا فرآیند خواب تقریبا به طور کامل شناخته شده اما محققان بر این باورند که
خواب با حرکت سریع چشم برای حفظ حافظه و یا شاید عملکرد مغز در لحظات بحرانی مفید و در عین حال مهم است.
طی آزمایشات انجام شده روی جوندگان دسته ای که با فقدان شدید خواب مواجه شدند بعد از چند هفته مردند. در عین حال خواب بدون حرکت سریع چشم فرآیندی مهم در ترمیم انرژی و توانایی تمرکز در طول روز است .
بعضی تئوری ها در مورد خواب سعی در توضیح این فرآیند دارند به صورت زیر :
یک فرآیند تجدید قوا کننده برای بدن و مغزدر ساعات و روز بعد یک روش برای کاهش مصرف انرژی و یا ذخیره انرژی برای فعالیت های در طول روز است.
نتایج بی خوابی
خیلی سخت می توان میزان خواب مورد نیاز را بیان نمود.
افراد متفاوت به مقدار متفاوت خواب برای تجدید قوا نیاز دارند. متخصصان خواب ، میزان کافی خواب برای هر فرد را ساعاتی حساب می کنند که فرد به طور نرمال بدون استفاده از ساعت هوشیاری یا به عبارت دیگر تنظیم ساعت برای بیدارشدن به خواب رفته و سپس بیدار می شوند.
بنابر این میزان خواب بسته به نیاز بدن هر فرد متفاوت است . یک روش دیگر برای تعییین میزان ساعت مورد نیاز برای خواب مقداری از خواب است که فرد بعد از بیدارشدن کاملا احساس هوشیاری و آرامش و تجدید قوا برای روزبعد دارد. درهر حال به خاطر داشته باشید که تنها مقدار ساعت خواب مهم نیست بلکه کیفیت و چگونگی خواب نیز حائز اهمیت است.
کمبود خواب یا خواب بدون کیفیت باعث بروز بعضی اختلالات مثل اختلال در حافظه کوتاه مدت، قدرت تمرکز، افسردگی، اضطراب، عصبانیت، فقر انرژی و کاهش میل جنسی میگردد.
به طور خلاصه کیفیت زندگی و کار به طور بارز و آشکاری تحت تاثیر خواب ناکافی و بی کیفیت واقع می گرددو برعکس بسیاری از این مشکلات با داشتن خواب آسوده و کافی مرتفع می گردد.
یکی از مشکلات در ارتباط با کمبود خواب که جای تاکید نیز دارد تصادفات کامیون ها و خودروها می باشد که بدلیل رانندگی در حین خواب آلودگی رخ می دهد و مرگ و میر هزاران نفر را به همراه دارد.
در مورد حیوانات آزمایشگاهی مشخص شده که کمبود خواب باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن و آسیب پذیری بیشتر در مقابل عفونت ها می باشد که البته صحت این واقعه در مورد انسان هنوز مشخص نشده است.
بیش از ۸۰ نوع اختلال خواب وجود دارد که در ۴ دسته بندی کلی قابل توضیح است
۱- بدخوابی: بی خوابی، خواب آلودگی در طول روز، زمان خواب و بیداری غیر عادی، و یا بررسی اثر الکل و یا بعضی داروهای موثر در بی خوابی
۲- شبه خواب : در این طبقه بندی بعضی از رفتارهای غیر طبیعی در حین خواب – البته بدون خواب آلودگی یا بی خوابی گسترده- جای می گیرد. مثل راه رفتن در خواب یا ترس و وحشت در شب
۳- اختلالات روانپزشکی خواب: در این طبقه شرایطی که باعث برهم زدن خواب می شود مثل اضطراب، افسردگی، بیماری پارکینسون، جنون و یا بیماری ریفلاکس معده روده جای می گیرد
۴- مشکلات خواب که به طور واضح قابل دسته بندی نیست ویا به عبارتی متخصصان درمورد علل و ریشه آنها اتفاق نظر ندارندمثل اختلالات خواب در حاملگی و یا تعریق بی دلیل و بسیار زیاد در حین خواب.
چند پیشنهاد ساده و عملی برای داشتن خوابی راحت در طول شب
بعضی تغییرات که توسط خود شما صورت می گیرد کمک قابل توجهی برای بهبود کیفیت خواب در شب خواهند بود .
متخصصان خواب به این علم بهداشت خواب گویند و این پیشنهاد ات برای هرکس که دچار مشکل خواب است قابل تجویز می باشد. بعضی از آنها تنها یک حس رایج است اما متاسفانه برای خیلی از افرادی که دچار مشکل خواب هستند قابل درک نمی باشد در ادامه به بعضی از این پیشنهادات اشاره میگردد :
۱- برنامه مشخصی برای زمان خواب و بیداری خود تنظیم کرده و در مورد آن ثابت قدم باشید مثلا تنها زمانیکه احساس خواب آلودگی می کنید به تختخواب رفته اما سعی کنید که در ساعت مشخصی به خواب بروید و بیدار شوید
۲- سعی کنید در هنگام خوابیدن یه یک آهنگ یا صدای یکنواخت مورد علاقه خود گوش دهید
۳- مصرف الکل و کافئین را کاهش دهید از خوردن کافئین در بعد ازظهر اجتناب کنید و از خوردن الکل به عنوان مسکن قبل از خواب خودداری کنید.
۳- از یک پرده ضخیم برای پنجره اتاق خواب خود استفاده نمایید تا از ورود نور زودتر از زمان بیداری شما ممانعت کند.
۴- داروهای خود را بررسی کنید. زیرا بعضی از داروها باعث ایجاد اختلال در خواب می شود بنابر این با پزشک خود در این مورد مشورت کنید.
۵- حداقل چند ساعت قبل از زمان خواب از انجام تمرینات سنگین اجتناب کنید.
۶- از خوردن غذاهای سنگین یا نوشیدنی فراوان ۱ تا ۲ ساعت قبل از خواب اجتناب کنید.
در آخر اینکه اهمیت خواب در هر حال امری بدیهی و آشکار برای همه است .
اما هنوز تاگفته های زیادی در مورد کیفیت و عملکرد خواب وجود دارد. و یا اینکه اصلا چرا می خوابیم. اما یک چیز واضح است و آن اینکه خواب فرایند ی کاملا غیر فعال برای بدن نیست .
بلکه در مراحلی از خواب بدن همچون زمان بیداری فعال است. بنابراین از این به بعد زمانیکه به یک فرد خواب نگاه می کنید این را درنظر داشته باشید که در پشت ظاهر آرام و راحت او اتفاقات زیادی در حال وقوع است .
درود و سلام
در این وبلاگ از خواب و هرچیزی که به اون مربوط بشه صحبت میکنم
اینجا مکانی مناسب برای تعبیر رویاهای شماست